تدریس انواع قید
تدریس قید را به یکی از دانش آموزان کلاس واگذار می کنم واز قبل خبرمی دهم تا خوب تحقیق و تمرین کند.(مدرسه ی پویا ودانش آموز محوری ). بعد از تدریس ،از آن ها می خواهم انشایی بنویسندکه حداقل 20 قید داشته باشد وآن ها را رنگی کنند .(تلفیق انشا ودستور زبان کاربردی ) .
سپس نکته های مهم قیدی را متذکر می شوم ،به این صورت:
1-بیشتر کلمه های تنوین دار همگی قید هستند. مثل : اتفاقا-احتمالا-فعلا- سریعا - تقریبا- کاملا - حتما - مستقیما- دائما-تدریجا- معمولا - تصادفا- عموما- شفاها- موقتا- حقیقتا- مجبورا- مخصوصا- ضمنا- ظاهرا و...
2-هر چه که قبل از آن حرف اضافه دارد،قید است. مثل :به سرعت- به زودی -به آسانی- باکنجکاوی ...
3-برخی از قیدها ،دو نوع هستند .مثل کلمه کجا ،که هم قید زمان و هم،قید پرسشی است. یا کلمه هیچ وقت که هم قید زمان وهم قید نفی است. بقیه را بچه ها مثال بزنند.
4-قید هم ممکن است که ساده یا مرکب باشد.ساده مثل هنوز -هرگز- اصلا ومرکب مثل هرروز-آهسته آهسته-اندک اندک-گریه کنان- فروردین ماه و...
5- پس از تدریس کامل، چند جمله بدهید تانوع قیدهایش را مشخص کنند.
6-جمله ای به آنها بدهید. مثال :حسین نشسته بود. و بخواهید که برای این جمله چهار قید تاسف ،زمان ،مقدار وحالت اضافه کنند وبه همین صورت جمله های دیگر...
قید زمان :هیچ وقت –هروقت – همیشه – پیوسته – گاهی – گاه گاه – دیروز – دیشب – امسال – پارسال – بعدا- سپس – هر روز – همه ساله – به زودی – بعدها – سال ها – مدت ها – چندی – مدتی – فردا – یک چند – اکنون – حالا – همه روزه – زمانی – روزگاری – پیش از این – بعد- پیشتر ها – بعد از این – دیری – روزی – بزودی – بموقع – فعلا – فورا – هنوز – شبانه – دائما – عن قریب – عصر- بعد از ظهر – امسال فروردین ماه – هردم – هر لحظه – وقتی – 5دقیقه پیش – روز های بعد ...
مثال :من فردا ظهر به مدرسه می روم.
....................................................................................................................
قید مکان :آن جا – این جا – جلو – همه جا – هیچ جا – جایی – فی المجلس – عقب – بالا – پایین – زیر – روی – دم در خانه...
مثال: من توی مدرسه درس می خوانم.
....................................................................................................................
قیدمقدار (کمیت ) : خیلی – کمتر – بیشتر – کمی – قدری – اندکی – بسیار – فراوان – زیاد – تا حدی – تا اندازه ای – کاملا – با لتمام – به کلی – تا حدودی – بالنسبه – فوق العاده – به اندازه – بی کم وزیاد – به ندرت – بسی – این قدر – آن قدر ...
مثال : بیشتر درس بخوانید.
....................................................................................................................
قید کیفیت (چگونگی ) : خوب – بد – آهسته – پاورچین پاورچین – هراسان – بلند – یواش – زیبا – جویده – به سرعت – دلپسند – نا خوشایند – ریز- درشت – پر رنگ – کم رنگ – خوش خط – خوانا – روشن – نا خوانا – تو دماغی – سرسری – جدی – از دل برامده – پیاده – سواره – از دل وجان – شمرده – خیر خواهانه – کج – راست...
مثال :مریم به سرعت آمد.
....................................................................................................................
قید حالت ( وصفی ) : خندان – خوشحال – شاد وغمگین – وحشت زده – رنگ پریده – ملول – ناشاد – گریان – لرزلن – قدم زنان – ابرو درهم کشیده – سربه گریبان – مضطرب – پریشان حال – اندوهگین – گریه کنان – فریاد زنان – متاسف – اندوهناک – شیون کنان – دست به سینه – دست به عصا – سربه زیر – اشک در چشم – ایستاده – نشسته – خوابیده – خواب آلوده – در حال خواب وبیداری – دلیرانه – افتان وخیزان – چمدان به دست – سوت زنان – شادی کنان ...
مثال :رزمندگان دلیرانه جنگیدند.
....................................................................................................................
قید آرزو (تمنا ) : کاش – ای افسوس – کاشکی – ان شا الله .....
مثال : لطفا در را ببندید.
.................................................................................................................
قید نفی : اصلا – ابدا – مطلقا – به هیچ وجه – هرگز – هیچ گاه – هیچ – به هیچ روی ...
مثال : خیر من این کار را نکردم.
.................................................................................................................
قید تا سف : افسوس – دریغ ودرد – اندوه – واویلا – ای فریاد – دریغا – حیف – ای دریغ – فریاد – داد – آوخ – متاسفانه – وای ...
مثال :دردا از این همه ظلم وستم اسرائیل .
....................................................................................................................
قید پرسش (استفهام) : آیا – کی – کجا – چرا – مگر – تا کی – چگونه – چطور – چسان – برای چه – چه – هیچ – مگر تا کی – چه جوری ...
مثال : مگر تا کی می توان این گونه زندگی کرد؟
.................................................................................................................
قید تا کید وتصدیق : البته – حتما – هر آینه – قطعا – یقینا – به طور قطع – یقین – بی شک – بی گمان – مسلما – به طور قطع ویقین – بی تردید – بلا شک – بلی – به راستی – واقعا – به طور حتم – الحق – به درستی که – و...
مثال :به طور قطع پیروز خواهی شد.
....................................................................................................................
قید تکرار :دوباره – مجددا – دیگربار – باز – دو مرتبه – باز هم و...
مثال : هی می رود وهی می آید.
....................................................................................................................
قید ترتیب : دو به دو – پیاپی – پی در پی – یک به یک ...
مثال : دو تا دو تا داخل شوید.
................................................................................................................
قید استثنا :مگر – استثنا ئا ...
مثال : من هر روز با اتوبوس می آمدم،امروز استثنائا باتاکسی آمدم.
.................................................................................................................
قید شک وتردید : شاید – احتمالا – محتملا – امکانا – گویا – به گمانم ...
مثال :به گمانم درست گفته باشی .
................................................................................................................
قید تعجب : عجبا – شگفتا – سبحان الله – ای شگفتا ...
مثال : ای عجب ،بالاخره آمدی .
....................................................................................................................
قید قصد : تبرکا – محض رضای خدا – تفننا – ترحما ...
مثال : من گاه گاهی تفننا نقاشی می کنم .
...................................................................................................................
قید تدریج : دقیقه به دقیقه – روز به روز – هفته به هفته – سال به سال – خرده خرده – اندک اندک...
مثال : تو کم کم به هدف می رسی .
....................................................................................................................
قید تفسیر : به عبارت دیگر – به این معنی که – یعنی ...
قید تشبیه :گویی – گفتی – پنداری ...
قید علت : از این رو – به این جهت – لهذا – به این دلیل – چه –زیرا-زیراکه...
قید انحصار : فقط – بس – تنها – منحصرا ...
قید اختصار : فی الجمله – باری – القصه – خلاصه – الغرض ...
قید تبری وادب : العیاذ بالله – دور از حضور شما – دور از جناب – نعوذ بالله
–خدای نکرده- بلا نسبت...