ترکیب سازی
در جلسات ابتدایی کلاس ادبیات فارسی ،بهتر است معلم ترکیب سازی را با بچه ها سر کلاس
کارکند به این صورت که یک کلمه را پای تخته می نویسد واز دانش آموزان
می خواهد که کلمه هایی را با آن ترکیب کرده ونام ببرند . (هرچه بیشتر بهتر )
واگر نیاز به فرصت بیشتری هست، به عنوان تکلیف شب مشخص شود .
بهتر است بگویید ،برای هر کلمه ،حد اقل 3خط ،دردفترشان جا بگذارند.
مثال :
آب =آب بقا – آب بند – آب بها – آبپاش – آبریز-- آبخوری –آبدارچی – آبخیزداری
آب انبار- آب درمانی – آب دزدک- آبدست – آبدوغ- آب دهان- آبراهه –آبرو-
آبزی – آبسال- آب سنج – آبشار- آبشخور – آبشش – آبغوره – آب فشان -
آبکش – آبگیر- آبکی – آبگرم- آبگردان – آبگون – آبگینه – آب لمبو – آبله –
آب مروارید – آب نگاری – آبنوس- آب نما – آبیاری -آبرفت-آبکار و.........................
آتش =آتش افروز –آتشبار-آتشبازی –آتشبان –آتش بس – آتشپاره –
آتش خو – آتشدان – آتش زا – آتش زدن – آتش زنه – آتش سوزی –
آتش نشان – آتش فشان – آتش زبان – آتش کار –آتش گردان – آتش نفس –
آتش نهاد – آتشکده – آتشفام – آتشگون – آتش رنگ – آتش گیره ––
آتشناک –آتشین – آتشگاه –آتشی -آتش پرست-آتش فام-آتش مزاج-..........
کلمات بعدی که کاملا هم فارسی هستند ومی توانند ترکیب سازی کنند ،عبارتنداز:
آدم –آزاد – آسمان –آفتاب – آهو – آیینه – اشک – اندوه – انگشت – باد – بت
– پاک – پیچ- پیش – تاب – تراش – تلخ – تنگ – جادو- جان – جفا – جنگ – جوان
– چاره – چرب – چرخ – چشم – چهار – خاک – خرد – خشک – خشم – خواب –
خود – خوش – خون – خیال – خیز – دادار – دانش – دریا – دست – دل – دندان –
ده – دیر- راست – راه – رزم – رنگ – روان – روز – روشن – زاد – زبان – زر – زمین
– زنجیر- زود – زهر – سال – سبز – سپید – سخن – سر – سگ – سنگ – سیاه
– شاد – شاه – شب – شتاب – شرم – شکار – شکر – شهر – شیر – غم –
فرمان – فرهنگ – کار – کاش – کشت – کوه – کیمیا – کین – گاو – گذر – گران –
گرم – گزار – گسترش – گل – گل - گلو – گله – گنج – گور – گوشت – گوش –
گوهر – لب – لرز – لشکر – لنگ – ماتم – مار – ماه – مردم – مشت – مو – میان
– میخ – نان – می – مینا – ناخن – ناز – نام – ناو – نشیمن – نکوهش – نگار –
نماز – نمایش – نمک – نو- نی – نیک – نیم – هزار – هوش – هفت – هنر – هوا –
یاد – یار – یخ – یک و......................
اهداف وفواید این طرح =
1-آشنایی با فرهنگ لغت برای یافتن ترکیبات تازه
2-افزایش خلاقیت
3-افزایش وگسترش دامنه ی لغات فارسی
4- آماده سازی مقدماتی برای نگارش های پیچیده
5-آشنایی با هم خانواده های کلمات
6-فکرکردن در مورد واژه های نو
7- کمک ویاری گرفتن از اعضای خانواده وتعامل بیشتر باآنها
و...................................................................