ادامه دادن عبارات ناقص یا تک مصرع ها درکلاس

گاهی عبارات کوتاهی رابه بچه ها می دهم تا انفرادی یا گروهی آن را مثلا به صورت داستانی

یاشعری و...ادامه دهند و کامل کنند.مثلا:

1-آسمان می خندید و گلها ازطراوت درونی خویش سرمست وچلچله ها

گرداگرد درختان بزرگ که ازشکوفه سفیدبود،می رقصیدند.گنجشکی زرد،روی

 شاخه ی علفی خودرو نشسته وپرهای خودراتکان داده ودرآن بامدادفرخنده ،جفت

 خویش رافرامی خواند.

پسری روستایی،کت کوچکش رابردوش انداخته وباچوبدستی،گله گوسفندی را به

 دامنه کوهسار هدایت می کرد................................

 

2-یک روز پیرزنی ،نامه ای از پسرش به دستش رسیدکه خیلی خوشحالش کرد اما

 چون بی سواد بود  ..........................................

 

3-روزگاری پادشاهی بود که صد فرزند داشت.خردسال ترین آنها یعنی صدمین

 فرزند،پسری پرانرژی،صبورومهربان بود .همه فرزندان پادشاه،توسط مربیان ورزیده ای

 تحت تعلیم بودند.حتی این شاهزاده خردسال که هیچ شانسی برای رسیدن به

 تاج وتخت پادشاهی نداشت .....................................

4-باز باران باترانه              باگل و لای فراوان  

می چکد ازسقف خانه       یادم آمد درزمستان گذشته....................

 

5-بی تو اندوه زرد پاییزم ....................................

6-یک بغل شعروغزل تقدیم تو..................................

7--زندگی یعنی نگاهی آشنا                  زندگی یعنی......................

8-بازهم یک جنگل خیس ودرختان خمار                بازهم................

9-رفتم به بازار                     یک جوجه دیدم .....................

10-بازم صدای بارون ............................................

11-چتری از زیباترین گلها بساز ........................................

12-نرم نرمک می رسد اینک بهار..............................................

13-می نشینم روی بال ابرها ...............................................

14-نان وپنیروخرما..........................................................

15-نان وپنیروسبزی ...........................................................

16- باز فضا بوی بهاران   گرفت             حمله ی سرما همه پایان گرفت

بوی گل از پنجره ها سر کشید              ......................................

انشای کاملا توصیفی

دریک جلسه به دانش آموزان می گویم یک انشای توصیفی بنویسند .من معمولا قبل از هرکاری برای بچه ها یکی دو نمونه انشا می خوانم وبعد از آن ها می خواهم که بنویسند.اگر نمونه انشای توصیفی بخواهند این انشا را می خوانم . 

پدرم مرا تکان می دهد  و می گوید:بلند شو ،مگر نگفتی که صبح زود، برای سفر کردن بهتر است ؟ 

خروس ها درحال خواندن  هستند . قوقولی قوقو ... بلند شو که دیر  شد . 

بقچه ی  لباس  و لوازمی  را که از شب  قبل  آماده کرده ام ، بر می دارم  و راه می افتیم . در راه به این  فکر می کنم  که اگر مادر و خواهرم را در زلزله  از دست نمی دادم  والان در کنارما بودند  چه قدر خوب بود ! و چه سفر دلنشینی داشتیم !  از روستای  خودمان "دولت آباد "  با الاغ  به سمت روستای  همسایه مان" علی آباد " می رویم . صدای  رودخانه  می آید  که از میان  آبادی  رد می شود  و گه گاه  صدای  ماغ گاو  و عرعر الاغ و عوی عوی  سگی  هم می آید . آبادی ما توی درّه ای  بزرگ است . دور تا دورش  کوه های  سر سبز  و بلند است . آن طرف  بالای  کوه روبرو لکّه ابری است  که شبیه  سگ سفیدی  است  مثل  سگ خودمان . بوی بهار می آید. نسیمی می آید که شاخه های تازه برگ کرده را می جنباند .گنجشک ها و بلبل  ها  توی شاخه ها قیامت می کننلحظه ای  از الاغ  پیاده می شوم و افسارش  را می گیرم  و جلوتر می روم . لباسم به خارها  و علف  ها و پونه ها گیر  می کند. سمت  راست ، مزرعه  ی گندم است  از آن عبور  می کنم . سمت  چپ ،درخت ها  غرق میوه اند . دیوار  ها کوتاهند  .دار بست های انگور خانه ها  راهم  نگاه می کنم .انگور ها توی نور  خورشید  مثل چراغ  می درخشند . نفس عمیقی می کشم . بوی بهار را توی ریه ها می فرستم . مردی  به درختی تکیه داده  و چپق می کشد . به چپقش هُف هُف  پک می زند و دودش را از دهان  و دماغش بیرون می دهد .  دست های بزرگ  و پینه  بسته ای  دارد و هیکلش  ورزیده است  . تاک های انگور  در همه ی خانه ها جلوه گری  می کنند   . خوشه های  رسیده  و زرد انگور  پر از زنبور است و سوروسات  زنبور ها  حسابی جور. زن های  دهکده  روی پشت بام های  کوتاه ، انجیر ها و هلو ها  را پهن می کنند تا خشک  شود .از قبرستان  دهکده  عبور می کنیم . لا به لای  قبر ها خارهای کوچک  و خشکیده  می بینم . پنجاه  متری  که از قبرستان   می گذرم  ،مردم  روستا  را در حال  ساختن مدرسه  می بینم . پدرم از خاطرات  گذشته اش  می گوید . از دوران قدیم  و عروسی اش . در گوشه ای پیر مردی  تسبیح  به دست ایستاده  و ذکر  می گوید  او  چکمه های مشکی پوشیده است .

 . چوپان  دهکده  زیر درخت  بید نشسته  و نی می زند  و آواز  می خواند . صدای  خوبی دارد . پیر مردی هم کیسه ی آرد  بر دوش  از طرف آسیاب  دارد می آید . پسرکی هم  از جادّه ی  روبرو الاغ  سوار می آید  و چوب  به پشت الاغ  می زند  تا الاغ  تند تر راه  برود .

 روی الاغ ، خورجین  دست بافتی  پر از یونجه  های تازه است  . در خانه  ای ،نیمه  باز  است . درگوشه ی حیاط ، زنی تا کمرتوی تنور داغ می رودونان ها را به دیواره های تنور می چسباند . نان های  داغ  و برشته  را از تنور  در می آورد  و بالای  تنور  می گذارد . از نان ها  چه بخار ی در می آید !  چه بوی خوبی  دارند !  از درّه ای می گذریم . آواز می خوانیم . صدایمان توی  کوه ها می پیچد . حالا  دیوار های  بلند  و گلی  و ترک  ترکی  را می بینم که  بالایشان  خار روییده . از سر  دیوار  ها درخت ها  سرک  می کشند .  دوباره  روی الاغ ، سوار می شوم  .چقدرخسته ام .

 پیر مردی داس  به دست  پیش می آید . ریزه میزه است و کلاه نمدی دارد و عینک ته استکانی بر چشم. نگاهم می کند  سلام علیکی ردّو بدل  می شود . گنجشکان  از این  شاخه  به آن شاخه  می پرند  و جیک جیکی  راه انداخته اند . بچّه ای  دماغو  با ژاکتی  کثیف و آستین  هایی بلند  و رنگ و رو رفته  و چوبی به دست  پشت سر گاوی  راه می رود . سقف  همه ی خانه ها  چوبی است . مردی افسار اسب  را به کمر  درختی می بندد . از الاغ  پیاده  می شوم . وسط زمینی آتش  درست می کنیم  کتری سیاه  و دود زده ی خود را  روی آتش  می گذاریم  و با چوپان ها چای   می خوریم . بوی گیاهان کوهی  همراه نسیم  بینی ام  را نوازش می دهد .بزغاله  ها و برّه ها ی کوچک  دنبال مادرشان  می دوند . بوی پشگل تازه ، بوی علف ، بوی باران ، بوی صخره های خیس  و برّاق  از باران  توی ده می پیچد و بینی و تنم را پر  می کند . هستند . از روی این سنگ  روی آن سنگ می پرند . بی خود بع بع و مع مع  می کنند .  با صدای  نی لبک  می رقصند  و روی  سر و گردن  مادرشان  می پرند . در خانه های روستا ، مرغ  ها قدقدی راه انداخته اند . 

دختری کوزه بر دوش  می رود تا  از بالای رودخانه آب بر دارد زن ها  کنار رودخانه روی سنگ  ها   مشغول شستن لباس هایشان هستند .  پسری بقچه ی غذایش را  سر چوب بلندی بسته  و  روی شانه اش گرفته و  به طرف  مزرعه می رود .  زیر درخت ،  مرغ و خروس ها  به خاک های نم دار باغچه نوک می زنند.  صدای  کشیدن جارو از خانه ای به گوش می رسد احتمالاً پیرزنی به زحمت جارو را به زمین می کشد .خش ... خش ... از چشمه ای  که آب زلالی دارد آب می خورم و به صورتم  آب  می زنم . 

 پدرم ،کنار  چشمه دراز می کشد از توی بقچه ام تکه ای نان و خرما بر می دارم و می خور م . حالا دیگر آفتاب توی دشت پهن شده . 

از کنار تنه های درخت ،  قارچ های ریز و درشتی روییده اند .  بید مجنون  کنار  رود خانه  توی آب  خم شده و آب به سر شاخه هایش می خورد  شاخه ها را می لرزاند .  بید برگ های ریزی دارد  گاو و گوسفند ها لب رود خانه  هم می چرند  .  از توی دشت  یک دسته گل  جمع می کنم . چشم هایم را می بندم .  آن ها را بو می کنم . لمس می کنم و دورش را با ساقه ی گیاهی  می بندم . چند شا پرک  در هوا  به بالا و پایین  و چپ و راست می روند .  حالا به مسجد روستا می رسیم . درخت قدیمی سنجد  کنا رمسجد روستا خود نمایی می کند . اهالی می گویند :  زیر این درخت  صندوقچه ی  گنجی است که روی آن مار ها خوابیده اند . و از آن گنج نگهبانی می کنند.  آن طرف تر  حمام روستا را می بینم .  زنی چادرش را  به پشت گردن بسته و بقچه ای را روی سرش گذاشته و  به طرف ما می آید . مردم در حال رفت وآمدند و هرکه را می بینند ، غریبه یا آشنا سلام می کنند از چند مزرعه ی دیگر  عبور می کنم . شب شده است . 

راه سر بالایی و پر پیچ و خم ونفسم بند آمده .نور ماه روی کوه افتاده .  الاغم نفس نفس  می زند .  بین کوه ها  هستیم . سر کوه ها  کنگره کنگره است . کوه ها سیاه اند .  فکر  می کنم کوه ها دندان هستند . دندان های غول بزرگی که دهانش را باز  کرده و ما از میان دهانش می رویم . پاهای الاغم توی شن ها می رود .  به سنگ های ریز و درشت می خوردو ژپ ژپ  صدا می کنند .صدای نفس های الاغم را می شنوم .فرّ و فرّ می کند راه همه اش سر بالایی است .  ستاره ها درشت و پر نورند و توی آسمان پخش و پلایند . 

 سرم را روی شانه های پر مهر پدرم می گذارم و چرت می زنم . پدرم هم چنان  صحبت می کند .  از خاطرات خوشش می گوید . دیگر کم کم  صحبت هایش را نمی شنوم ... صبح شده  است .  خروس خوان است .  کنار رودخانه وضو می گیریم  و نماز می خوانیم .و راه می افتیم از دور،خانه ی زهرا را می بینم .  پیشانی ام عرق کرده است . بوی اسفند به مشامم می رسد . میو میوی گربه ی سفید  و ملوس روی دیوار خانه ی زهرا  توجّهم  را جلب می کند ........ *

خلّاقیّت  در انشا  یعنی توان  به تصویر کشیدن  اندیشه واحساس  در قالب  کلمات  و جملات

 

 نمونه خوانی از انشاهای خودتان یادانش آموزان کلاسهای دیگریاسال های گذشته فراموش نشود.

تجربه انشایی

دنباله تجربیات انشایی من 

 

— اکثر اوقات دبیران املا و انشا از کمبود وقت و دادن نوع تکلیف این دروس گله مند  هستند. یکی از شیوه هایی که می تواند این مشکلات را کمتر نماید بدین گونه است  :

1- واژه های مشکل  درسی را مشخّص کرده  و مثلاً از بین 30 یا 40  لغت مشکل  25 یا 35  کلمه را  دانش آموزان هر میز  با مشورت  یکدیگر  انتخاب می کنند و با آن کلمات مشکل ، انشایی می نویسند . در این شیوه  ذهن دانش آموز  ابتدا در مرحله  ی اوّل برای  انتخاب آن  کلمات  مشکل درگیر  می شود و در مرحله ی دوم  برای استفاده  و آوردن  آن کلمه ها  در متن  انشا  درگیر  می شود. در ضمن  این که دانش آموزان با رعایت  موارد نگارشی ، انشایی هم نوشته  اند و این کار  با یک  تیر  دو نشان زدن است . می توانید به دانش آموزان بگویید در دفتر انشای خود  بخشی راهم  به جمله سازی اختصاص دهند واز هر درس با 5 واژه ی مشکل  جمله  بسازند .

2- می توانند،— در رابطه با آرایه ی تشخیص ، یک  گفت و گوی خیالی بین یکی  از موارد  یاد شده ی زیر بنویسند(سر کلاس  به صورت  انفرادی  یا گروهی ) 

      الف)کفش و پا            ب) گوجه و خیار       ج)چشم وعینک         د) بخاری و اتاق

              هـ) غذا و معده       و) گوش و سمعک     ز) جارو خاک انداز

              ج) مسواک و خمیر دندان   و...

 در کلاس نگارش ،می توان از دانش آموزان خواست ،از طریق مباحثه ی گروهی ، مسئله مورد  بحثی را تجزیه و تحلیل  کنند . آن را به  آموخته های پیشین  خود پیوند  زنند  واز آن طریق نه تنها به دانش و معلومات  جدید دست  یابند بلکه  نگرش  جدیدی  به فرآیند  یادگیری خود پیدا کنند . به هر حال عصر  پر تکاپوی فناوری  هست  و نیاز  به انسان هایی نو آور  و خلّاق  و مبتکر داریم . 

یا طرح  یک مسئله : (محمّد  در جمع دانش آموزان  کلاس خود بسیار خجالتی است . او هنگام  پس دادن درس ناراحت می شود . به طوری که رنگش  می پرد  و به سختی نفس می کشد و قطرات  عرق  تمام صورتش  را می پوشاند . او می داند  که این  امر هم از نظر  اجتماعی  و هم از نظر  علمی و فرهنگی  یک نقص  است . او می خواهد  بر این مشکل فائق آید. در هم  فکری با  او حدّ اقل  سه پیشنهاد  مفیدارائه  دهید . )(فریبا نگران رشد جسمی خویش است  قدش به طور کامل  بلند نشده و صورتش  جوش زده  و بینی اش  کمی بزرگ شده و از لحاظ  اخلاقی کمی  عصبانی تر  شده است  او باید چه کار کند ؟ ) 

وآن وقت است که داد سخن دهند وحالا حالا ها انشا بخوانند.   

 درضمن به درس "مهارت زندگی " هم کمک کرده اید.

یا آموزش از طریق انشا نویسی مثلا سفری به درون مغز یا....                                                        

انشای کلمه ای :نفر اول یک کلمه می نویسد نفر بعدی کلمه ی آسان دیگری و همین طور پیوند میدهدتا جمله های خنده دار ساخته شودو ایجاد نشاط و تنوع کند. مثال : (سوسک- درخت- نمک- هواپیما )یا.......                                                                                                                

 

 

 

 

 

             

         

           

          

املای شیرین

املا  یکی از  جلوه های  " زبان "  وزبان  یک " مهارت " است . و مهارت  جز از راه تمرین و تکرار  به دست نمی آید . اگر تنها  به همین  یک امر  توجّه کنیم ،  سمت و سوی  نگاه ما  به درس املا  تغییر می کند و خود به خود شیوه های صحیح  تدریس املا را کشف می کنیم و روش های غلط را  کنار می گذاریم . 

یادگیری صحیح  املا ،تنها از  طریق  حفظ  طوطی وار  لغات ،حاصل نمی شود . این روش غلط است  که از دانش آ موزان خواسته شود ،در طول هفته لغات مربوط به یک درس را مطالعه کنند ،  سپس به صورت کتبی  ازآن ها  امتحان گرفته شود در این شیوه امکان و فرصت تمرین و کسب  مهارت در نوشتن از دانش آموزان گرفته می شود و آن ها در یاد گیری لغات، توفیقی به دست نمی آورند.

املا یک درس آموختنی است ومعلم باید با برنامه ریزی صحیح ،به آموزش و ارزشیابی این درس بپردازدو بخشی از ساعت درس املا را به آموزش نکات لازم ،اختصاص دهد. (از طریق تمرینات مناسب و متنوع برای تقویت مهارت های املایی )                                                                                            

معمولاً  روش های آموزشی  مبتنی بر حسّ بینایی  و حافظه ی دیداری  برای یادگیری املا  کار آمد تر  و مناسب تر است وقتی کلمه ی جدیدی را به دانش آموزان می گویید بکوشید  علاوه بر این که آن را  هجّی می کنید  .  

درباره ی چگونگی هجّی شدن  آن و نیز ریشه شناسی کلمه وهم خانواده هایش  سخن بگویید و قبل از شروع املا از چند دانش آموز ضعیف بخواهید،کلمه های مشکل را از روی کتاب روی تابلو کلاس بنویسند و بلند بخوانند اگر موقعی که دانش آموز درس را روخوانی می کند به واژه های سختی می رسد  دو الی سه مرتبه  تکرار کند و بعد ادامه جمله را  بخواند ، خالی از تأثیر نیست . 

والدین حتماً  ملزم باشند  در منزل  املا کار کنند و سر گروه  کلاس ،املا ی والدین را  که در دفتر  دانش آموز است حتماً مشاهده کند  و معلّم امضا نموده و تشکّر نماید .  اگر دانش آموزی   با تمرین  روخوانی نمره خوبی  از املا نمی گیرد ، حتماً  با نوشتن  واژه های سخت  این آمادگی را پیدا می کند .

همچنین دانش آموزان می توانند در خانه برای اولیای خود یا هر فرد باسواد دیگر ،املا بگوید و آن املا را تصحیح کند تا توریت بیشتری حاصل شود و هنگام تصحیح روی کلمه ها بیشتر دقیق شود.               

بهتر است کار روخوانی را  ،برای لحظات قبل از  املا گرفتن واگذار کنیم  و دانش آموز در موقع روخوانی  با مداد هم زیر واژه های  مشکل خط بکشد  یا با ماژیک فسفری آن واژه ها را مشخّص کند و به میزان لازم  چند بار از روی واژه ها بنویسد  بعد املا  گرفته شود .

معلّم  باید  حروف  مشدّد در کلمه ها را آموزش  دهد  و نیزدانش آموزان این را بدانند که بعضی  از حروف  آخر  در کلمه ها ،  زمانی تشدید  می گیرند  که به کلمه  ی بعد  از خود اضافه  شوند  مثل حق و حقّ من .

 هم چنین  نشانه های جمع  فارسی ،آموزش  داده  شود  و این که «ها» هرگز  به اسم  و ضمیر  نمی چسبد و جدا  نوشته می شود .بهتر است  معلّم قبل  از گرفتن  املاء  یک سری  لغات  دشوار درس  را  روی  تخته  سیاه  بنویسد .

معلّم  باید روی  کلمه هایی  که اکثر  دانش آموزان در املا  غلط  نوشته اند ،بحث  و گفت و گو  کند  تا آن موارد  جا بیفتد و تکرار نشود  .

 معلّم موفّق  باید  هر جلسه  یک روش  و شیوه ی  جدید  برای کار املایی  در کلاس داشته  باشد . تا  هم کلاس  متنوّع  و جذّاب  باشد  وهم  با روش  های جدید روی  دانش آموزان  ضعیف  کار شود  تا نتیجه دلخواه  گرفته  شود.

معلّم  می تواند  هنگام قرائت املا ، لحظه ای  مکث  کند و از دانش آموزان بخواهد  که کلمه بعدی را در متن املا  حدس بزنند  و به ازای آن نمره یا امتیاز ی ،منظور  کند . 

می توان ازمجلّات رشد نوجوان یا کیهان بچّه ها  یا ...  برای تنوّع در متن املا کمک گرفت یا متن ساده ای در مورد موضوع مورد علاقه دانش آموز تهیه کرده و در اختیارش بگذارید . مدتی در باره آن بحث و گفت و گو کرده وبعد از لحاظ روایی علاقه ،انگیزه زیادی برای درس املا پیدا می کند. 

در گفتن  املا ، علایم  نگارشی  هم گفته  شود  تا دانش آموزان  به  نوشتن آن ها کم کم  عادت  کنند  در جلسات بعدی می توان  بدون گفتن  آن ها  از دانش آموزان  خواست  تا نشانه  ها  را رعایت  کرده    و معلم نمره ای  برای  آن در نظر بگیرد  .

 این  هم یکی دو مورد  فعّالیّت  کلاسی  در رابطه  با دانش آموزان  ضعیف :

- از دانش آموزان که  در درس  املا  بسیار  ضعیف  هستند  بخواهیم همراه دیگر    دانش آموزان مطالبی  راکه معلّم  املا  می گیرد ، از روی  کتاب  بنویسند  یا از روی  دفتر دوستشان  برخی واژه ها را ببینند . در ضمن  کلمه ها در دفاتر  مشق  به طور  مداوم  تکرار و تمرین  شود  و معلّم  بادقّت آن ها را بررسی  کند .

- املا ی همکاری ( گروهی )  به این صورت است که دانش آموزان  ،پس از گروه بندی ،به صورت  گروه های  ناهمگون  (زرنگ ، متوسط و  ضعیف ) با کمک  یکدیگر  در گروه خود املا  را می نویسند . معلّم املا می گوید  و دانش آموزی که از  آمادگی  بیشتری  برخوردار است  باید دوستانش  را در درست نوشتن کلمه ها یاری  دهد .معلم باید راه های مشارکت فعالانه دانش آموزان را در این درس بررسی کند.

- تصحیح  املا توسّط دانش آموز  جهت  تشویق ،به این صورت  که دانش آموزی  که بالاترین نمره رادر آن جلسه  گرفته است در هفته آینده  اجازه خواهد داشت که دفتر  دو یا  سه دانش آموز  دیگر را تصحیح کند  . در پایان  املا ،  معلّم  موظّف  است که به بررسی  دفاتر  و نظارت  بر تصحیح آن ها  بپردازد .بهتر است املا در حضور دانش آموز مظابق با دستور العمل تصحیح املای فارسی مصوب دفتر برنامه ریزی و تکالیف کتاب های درسی تصحیح شود.

املا از گروه کلمه هایی گرفته شود که بیشتر مورد نیاز و علاقه ی فراگیران است و در گفتار و نوشتار روزانه به کار برده می شود و نیز آموزش املا تنها منحصر به این ساعت نیست ودر سایر دروس و فعالیت های نوشتاری هم باید به نحوه ی نوشتن کلمه ها توجه شود و اشکالات املایی رفع گردد. گاهی اوقات هم دبیر باید تدریس و آموزش این درس را به دانش آموزان واگذار کند به این صورت که ،مشارکت فعالانه در یادگیری مطالب درسی و اداره ی کلاس برساس دانش آموز محوری باشد 2- گفت و گوی چهره به چهره ی دانش آموزان و تقویت گفتار و سخنرانی در جمع 3- تفکر فعالانه 4- تنوع در کلاس داری 5- ارایه ی پاور پوینت های متنوع و نکات املایی و گروه کلمه های مشکل 6- ایجاد نشاط آموزشی 7- دادن تست هایی به دانش آموزان در زمینه ی املا .تکلیف رونویسی در کلاس یا منزل و البته خوانش ها هم موثر است . وقتی دانش آموز ،متنی را می خواند ،هم سواد بصری و ضبط واژگانی املا را یاد می گیرد و هم انشا می آموزد.

معلم موفق ،هر جلسه یک شیوه و روش برای املا گویی دارد ولی نباید از هیچ روشی بیش از حد و به صورت تکراری در کلاس استفاده شود ،چون ارزش آموزشی خود را از دست می دهد.

برای خوش خط نوشتن املا ،به طور اتفاقی به نمره املا نیم تا یک نمره اضافه شود. علایم نگارشی در املا گفته نشود ولی از آنها خواسته شود با خودکار رنگی نشانه گذاری کنند . (انشا در املا )

یادمان باشد  دانش آموزانی که در درس املا نمره ی خوبی  گرفته اند  یا پیشرفتی  کرده اند  در همان جلسه حتماً  تشویق  شوند  و فکر  نکنیم  این مورد  زیاد مهم نیست .

معنی واژه های هم آوا را دز ادامه مطلب بخوانید.

ادامه نوشته

تدریس نو وابتکاری املا

 هماهنگی صدا و شکل  حروف  :

برای آشنایی  با شکل های مختلف  یک حرف مثل «سـ .س »  یا «هـ .ـه . ه » و مثل  آن ها  جدولی  را مثل نمونه ی زیر  روی تخته  سیاه رسم  کنید . از دانش آموزان  بخواهید  آن را عیناً  در دفتر خود رسم  کنند . سپس کلماتی  را از درس های کتاب  انتخاب  کنید  و بخوانید  و از فراگیران  بخواهید آن را در ستون   مربوط  به خود یادداشت  کنند . دقّت داشته باشید  که آن ها  باید فقط  با شنیدن  کلمه  بتوانند  شکل حروف آن را در نظر بیاورند وآن کلمه  را در جای  درست  خود بنشانند . 

در انتها  نوشته های دانش آموزان  را جمع آوری  کنید  و با توجّه  به ضعف  هر دانش آموز ، تمرین های دیگری  به او بدهید .

 

ث	ح	ذ	ز	ض	ظ	س	ص	ط	ت
اثاث	احکام	تذهیب	اهتزاز	اضلاع	اظهار کرد	التماس	اصالت	اساطیر	توأم
حیث	احتمال	ذلیل	جزرومد	مریض	حفاظ	الماس	اعصار	اطبّا	تمشک
ثبت	حرص	لذّت	خزه	قاضی	مناظره	تأسیس	اقتصاد	بساط	تلماسه

هماهنگی  صدا و شکل کلمه : به دانش آموزان بگویید  یکی از  صفحات  کتاب  را باز کنند، سپس یکی  از کلمات  آن صفحه  را انتخاب  کنید  وبخوانید  و از دانش آموزان  بخواهید  سریع آن  کلمه را پیدا کنند . هر کسی  زودتر  کلمه را پیدا کرد دست بلند  می کند  . وقتی مطمئن شدید کلمه  را درست  تشخیص داده ، او را تشویق  کنید  یا به او امتیاز  دهید .  در این زمان از همان دانش آموز  بخواهید کلمه بعدی  را او انتخاب کند (همین ، خود نوعی تشویق است )  وبه همین ترتیب  ادامه دهید تا اکثر کلمات  مورد نظر شما در کلاس  مرور  شود و دانش آموزان   با شکل کلمات بیشتر آشنا شوند . در پایه های بالاتر می توان  یک کلمه  را اعلام کرد و از دانش آموز  خواست  با توجّه به درس های داده شده  بگویند  این کلمه در  کدام درس و کدام صفحه است ؟ 

جدول کلمات متقاطع   با توجّه به لغات دروس ، جدولی  از کلمات متقاطع  ترتیب  دهید  و آن کلمات  را درخانه های  متفاوت  آن  از راست  به چپ  یا از بالا  به پایین  یا اریب  و بالعکس  وارد نمایید . سپس  خانه های  خالی  را با حروف  مختلف  دیگر پر کنید  و از دانش آموزان  بخواهید که کلمات  معنی دار صحیح را یافته و بنویسند. این کار  باعث تأمّل بر روی حروف  و کلمات می شود  و شکل صحیح کلمه  را آن  هم حرف به حرف  در ذهن دانش آموز تثبیت  می کند .  شما می توانید قبل از کلاس  جدولی  را تنظیم کنید  و آن را بین  افراد یا گروه ها  تکثیر  کنید  یا آن را  روی تخته سیاه  بکشید  و از دانش آموزان بخواهید آن را عیناً  رسم کنند . یا این که  یک گروه  برای گروه دیگر  این  جدول را تنظیم کرده و آن ها را جابجا کنند . بعد آن ها می توانند دور کلمات صحیح  را خط  بکشند  و آن ها را یاد داشت کنند .

 املا ی پای تخته ای بهتر  است ، فراگیرانی که در نوشتن کلمه ها مشکلی ندارند شرکت کنند،تا شکل  درست کلمه  در اذهان  ثبت  شود .

 - مشخّص کردن  نقطه ی  ضعف هر دانش آموز و تمرین  بیشتر  در آن  مورد ،به عنوان مثال  اگر  ضعف دانش آموز  در نوشتن  کلمه های سخت و دشوار  است، همان موارد  مشخّص  و از روی آن ها تمرین کند  واگرضعف او در زمینه ی تشدید یا سر هم و جدا نویسی است ، نیز همان موارد را تمرین و تکرار کند .

  -  شیوه ی صحیح  مطالعه بسیارمهم است. پیشنهاد من این است که دانش آموز ،برگه های باریک و بلندی آماده کند(طومار) و درس مورد نظر  را آورده و مطالعه را شروع کند و برای این کار تأکید  کنید که متن درس را  با صدایی  که گوش او  صدای خودش را بشنود ، بخواند .  به کلمه های درس با دقّت  نگاه کند و به هر کلمه  دشواری  رسید آن  کلمه را در آن برگه ای که آماده کرده بنویسد و روخوانی  صحیح انجام دهد،تا متن درس به پایان برسد سپس ،ازدانش آموزان بخواهیدکه طومارهایی راکه تهیّه کرده اند یک بار  دیگر مطالعه کنند . نظر  به اینکه علم  روانشناسی یادگیری اثبات کرده است که مطالعات  کوتاه مدّت  و فاصله دار بسیار  بهتر از  مطالعه های  فشرده و طولانی  می باشد از دانش آموان بخواهید که آن طومار ها را درجیب یا کیف خود  گذاشته  ودر فرصت های  مناسب هر کجا میسّر بود  برگه ها را بیرون آورده  ویک بار  دیگر مطالعه  کنند  تا حافظه ی دیداری  آنها تقویت شود. سپس ،با املایی که از دانش آموزان گرفته می شود ، میزان توانایی  دانش آموز  ونحوه ی ادامه کار  را می توان پیش بینی کرد . این کار باید  به طور مستمر  و دو جانبه  و دوستانه بین معلّم و دانش آموز  ادامه یابد  و تشویق فراموش نشود . 

-  هم خانواده  سازی  ،در کلاس بسیار تأثیر گذار است . ممکن است  اوایل  کار ، کمی سخت و خسته کننده  باشد  امّا به تدریج  هم آسان  و هم شیرین می شود .  چون بسیاری از کلمات دشوار املایی ،از کلمات عربی هستند .

با این  هم خانواده  سازی املای فراگیران  قطعاً بهتر خواهد شد.معلم به منظور گسترش دادن زمینه اطلاعات لغوی ،تسهیل در فهم لغات مشکل و رسیدن بچه ها به مراحل و سطوح بالای یادگیری ،باید از لغات هم خانواده ،مشتقات و کلمه های متضاد استفاده نماید.

جمله سازی  -  کلمه هایی را که فراگیران  در املای خود اشتباه  نوشته اند  مشخّص  کرده صحیح آن  را بنویسند و باآن جمله ای بسازند . چون دانش آموز  باید کلمه را  در کلام  بیاموزد  وتا معنی آن را نفهمد نمی تواند آن را درست  به کار ببرد  واین که خود دانش آموز سعی کند  صحیح  کلمه را پیداکند . * * * * *  

گروه بندی  دانش آموزان  و تعیین  سرگروه  و کار کردن سرگروه ،قبل از  املای معلّم  و تشویق  دانش آموز  به این کار  نیزبسیار مهم است . هم چنین معلم می تواند ،متن املا را روی چندین کارت یا برگه بنویسد و آنها را بین گروه ها تقسیم کند تا همه اعضای گروه کارت ها را ببینند بعد کارت ها را جمع آوری کرده و املا می گیرد.

 -   نوشتن واژه های مشکل  درس یا فصل  مورد نظر روی تخته سیاه  به صورت درشت وتکرار بلند آن ها توسّط  فراگیران  و دقّت  روی واژه ها نیز مفیداست . خصوصاً  اگر حروف خاصّی از آن رنگی هم نوشته  شود . 

 تمرین  کردن نوشتاری  واژه های مشکل  در دفتر مشق  یا آخر دفتر املا  وبررسی آن ها   به طور دقیق توسّط معلّم یا سرگروه مؤثّر است.

- طرح آینه به این صورت است  که واژه ها درشت  روی  برگه ای نوشته  می شود  و مقابل آینه  گرفته می شود  فراگیر از داخل آینه  کلمه ها را حدس  زده  ومی خواند .با نظرت دبیر و سرگروه ها آموزش با لذت و هیجان بسیار همراه می شود.

   بیان  املا توسّط  دانش آموزان؛ یعنی معلّم  از هر دانش آموزی می خواهد  تا با توجّه  به کتاب  و کلمات  آموخته  شده ، جمله ای  بگوید  تا دوستانش  آن را بنویسند  . به این ترتیب  یک متن املای کامل توسّط دانش آموز  گفته می شود . (مشارکت  در متن املا) 

- کلمه سازی و جمله سازی  با حروف  و کلمات  پر نقطه ، کم دندانه  و پردندانه و... 

املای حافظه ای  معلّم  کلمه های مشکل درس یا فصل جدید  کتاب را  بعد از  معنی کردن  روی تخته ، درشت  می نویسد و سپس دانش آموزان، با اشاره کردن به کلمه ها آن ها را  دو بار  بلند تکرار  می کنند  سپس معلّم  به فراگیران 5  یا 10 دقیقه  فرصت می دهد تا کلمه ها را  به ذهن و حافظه سپرده  و بنویسند  و فراگیران بعد از پاک شدن تخته  هر چه ازواژه ها که به ذهنشان می رسد می نویسند . بعد از تصحیح املا برای دانش آموزانی  که تمام کلمه ها یا مثلاً  به تعداد 20 مورد خواسته  شده را  از بین کلمات نوشته اند  و سرعت عمل هم داشته  اند امتیازی در نظرگرفته می شود .

می توانیم  از دانش آموزان بخواهیم که با 3 مورد  از واژه ها جمله هم بسازند  تا کاربرد  آن در جمله  را هم یاد بگیرند  به این صورت یک آزمون ادغامی  املا و نگارش هم خواهیم داشت و می توانیم تمرین  جداگانه ای  برای  املا  و جمله نویسی منظور کنیم . این روش بسیار  مجرّب است .

   - املا  با روش تایپ  کردن و کار  با رایانه که البتّه  مستلزم آن است  که آموزشگاه  امکانات  لازم را داشته  باشد . 

 درست کردن  واژه های  مشکل  با خمیر بازی  یا نقّاشی کردن آن  و طرّاحی آن در اشکال  مختلف  مثل گل، دست و...   

 - تهیّه ی پازل  (جورچین ) واژه های مشکل .   

  - پس از تدریس  یک متن  از کتاب های فارسی  توسّط دبیر مربوطه و قرائت درس توسّط  دانش آموزان ، متن  فوق  را به دوقسمت  مساوی تقسیم کرده  دانش آموزان را هم  به دو گروه مساوی  تقسیم می کنیم  یک متن  را در اختیار  یک گروه  و متن انتخابی دیگر را به  گروه دیگر  تحویل  می دهیم . هر گروه  دو به دومتن  داده شده  را به دیگری املا می گوید و در پایان  خود دانش آموز املای دوست  خود راتصحیح  می کند . درگیر کردن خود دانش آموز  و خواندن  واملا نویسی  وتصحیح  آن تأ ثیر بسزایی  در تقویت  املای دانش آموز دارد . 

- نوشتن  یک لغت به چند صورت  ممکن  و پیدا کردن  لغت  صحیح از بین آن ها توسّط  دانش آموز  که هم در دفتر  و هم پای تخته  می توان  این کار را  انجام داد. می توان متن املایی را به صورت کپی ،بدون نقطه و تشدید یا به صورت لغات ناقص به دانش آموزان داد تا آنها در جای مناسب نقطه و تشدید گذاشته و کلمات ناقص را کامل کنند.

 - دانش آموزان  را به گروه های چند نفری تقسیم نموده  و از هر یک  نفر  به عنوان  سر گروه انتخاب  می کنیم . وظیفه سرگروه  این  است که در طول هفته  از گروه خود بخواهد  تا کلمه های دشوار را از درس مورد نظر بیابند  و با آنها  جمله  بسازند  و این جملات  را به سلیقه ی  خود با خطّی  خوش و خوانا  در برگه های A4 نوشته  یا این  که کلمه را طرّاحی  و نقّاشی  کنند . سرگروه  این برگه ها را جمع آوری کرده  و از میان  این کلمه ها و جمله ها  ارزشیابی  کرده و نمرات آن ها را در دفتر  خود ثبت می کند . هر گروه  که جمع نمرات آنان  بیشتر بوده  و هم چنین  کار آیی  بهتر دارند کارت تشویق  و یا امتیاز  دریافت می دارند . 

-  برای دانش آموزانی که ضعف املایی دارند،مشخّص شود که از هرغلط چند مرتبه  بنویسند وتوسّط سرگروه بررسی و امضا شود و در اوقات اضافی  کلاس ، همان  لغات  مجدّداً آزمون گرفته  شود  و در جلسه بعد  هم همان لغات  غلط قبلی دوباره تکرار و کار شود .

 - کلاس را به دو گروه  تقسیم می کنیم  و املای  پای تخته ای  می گیریم  که به صورت مسابقه  می باشد . طوری  که دانش آموزان  ضعیف هر  گروه و دانش آموزان  قوی به  صورت همگون  انتخاب  شده  و تخته را نصف کرده و املا می نویسند.  سپس  از خود دانش آموزان  می خواهیم  تا برای  تصحیح املا  پای تخته  بیایند  و به دانش آموز ان  قبلی نمره  بدهند .

بهتر است  قواعد تصحیح  املا را هم آموزش بدهیم . 

 - هر گروه  در کلاس  کلمه هایی  با حروف  خاصّ را  پیدا کرده  وآن حروف  مورد نظر را رنگی می نویسند(بهتر است  بعد از پایان  هر فصل  کتاب این کار انجام شود .) سپس گروه ها  برگه های خود را جابجا  می کنند  و بعد از اعلام  آمادگی  فراگیران  املا گرفته می شود .  

برای فعّالیّت  خارج از کلاس  درس املا  می توان  از این روش استفاده کرد  به این صورت  که از دانش آموزان می خواهیم  که در ساعت  املا زمانی  که معلّم در حال تصحیح کردن  املا امی باشد یا در منزل ، واژه هایی که در آخر کتاب  فارسی  به رنگ قرمز  نوشته شده است  با توجّه  به حروف  آخرشان  به ترتیب حروف الفبا مرتّب  کنند .آنها  می توانند این کار را در طول  چندین جلسه  و یا چند ماه  انجام  دهند .

 برای حفظ  کردن کلمه هایی که از ارزش املایی و معنایی بالایی برخوردار است از روش نوین (نبین و از بر کن )  استفاده کنند  که نحوه اجرای  این روش  به شرح زیر است : در این روش  باید ابتدا  آن کلمه مهم  یا فرمول  یا نکته مهم را که می خواهیم از حفظ کنیم ،در برگه ای  نوشته  به  مدّت یک تا دو دقیقه  به آن  خوب نگاه کنیم . سپس چشم های خود را  بسته و با دست های خالی (بدون مداد و خودکار ) چهار  مرتبه  از آن روی هوا  می نویسیم . با این روش،  همه ی مطالب  به طور مستقیم  وارد حافظه  ی بلند مدّت  ما شده  و خیلی  دیر فراموش می کنیم . در روزهای بعد اگر آن مطلب  به یادمان آمد آن ها را  همان طور  که گفته شد  تمرین و تکرار  می کنیم  تا برای همیشه  ثبت  شده  و هرگز فراموش نشود .

- برای تقویت  قدرت مشاهده  و دقّت دانش آموزان  از آن ها بخواهید  که در متون  روزنامه ها ، مجلّات ، کتا ب ها  یا متون  چاپ شده یا دست نویس عمومی ، دنبال غلط های املایی بگردند . اصل مطلب  یا کپی آن را روی  تابلو اعلانات با عنوان (کار آگاهان  غلط های  املایی)  بچسبانید .

 - تهیّه ی کارت هایی  که کلمات  سخت  و دشوار  را روی آن ها نوشته  اند  و تمرین  املایی  به صورت دیداری  در کلاس یا خانه ، به این صورت  که کارت های  مقوّایی  به اندازه ا ی حدود 5×7  سانتی متر  تهیّه  و لغات  سخت  ومهم  روی آن نوشته  و مرتباً  به صورت  دیداری  مرور می شود .یا این که کاغذهای حاشیه دار 10 در 10بریده وتزیین می کنند و سپس خوش خط گروه ،واژه های سخت را روی آن می نویسد و معنی آنها را هم اگر لازم شد پشت برگه یا کارت می نویسند و بعد هر کدام را در پاکت رنگی فصل مربوط به خود کتاب می گذارند و استفاده می کنند.

 - کلمه های سخت  و دشوار  هر درس را نوشته  یا درشت تایپ کرده  و در جلوی  دید دانش آموزان دیگر  برای  مدّت  یک هفته  نصب  کنند  و باز هفته ی بعد  برگه قبلی  برداشته  شده و کلمه های جدید تر نصب  می شود .  به این صورت  در  هر رفت و آمدی  کلمه های  نصب شده  را دیده  و حافظه ی دیداری  اش تقویت خواهد  شد و  این کار  هر جلسه  به عهده ی یکی  از گروه ها خواهد بود .

 - بررسی روزنامه ها و مجلّات  و بریده ی جراید و خط کشیدن  دور کلمه هایی  که حروف مشابه  دارند  مثلاً :(ز-ض-ذ-ظ) بهتر است  هر دانش آموز  در زمینه  ی  ضعفی که دارد  فعّالیّتی  انجام دهد .

 - دانش آموز می تواند  روی مقوّای  بزرگی جدولی ترسیم  کند  وکلمه های هر درس  یا هر فصل کتاب  رابه ترتیب  در جای  خود در جدول  قرار دهد مثل جدول زیر :   کلمات دشوار          کلمات پیوسته      کلمات جدا    هم خانواده ها       کلمات همزه دار      کلمات تشدیددار      کلمات دو املایی                     های جمع

 دانش آموزان می توانند کلمه ها  را درشت  روی مقوّا  بنویسند  و حروف خاصّ  آن را رنگی  و برجسته کنند . تا بیشتر  در ذهن مانده و ماندگار  شود و با آن ها نمایش  کوتاهی هم اجرا کنند .

- استخراج  واژه های  مترادف ،هم خانواده  یا متضاد  و.... از روزنامه ها و مجلّات به عنوان  تکلیف خارج  از کلاس . 

 - در رابطه با تشخیص کلمه ها از نظر معنایی کارخارج از کلاس  انجام دهند و جمله های متفاوت   ارائه  دهند ، مثل : حیات 

-املای کارتی به تعداد دانش آموزان کلاس کارت یا طومارهایی تهیه کرده وهمه واژه های مشکل را روی آنها می نویسیم تا درمدت معین به آن ها نگاه کنندبعد هرچه را به خاطر سپرده اند بنویسند.

-املای پای تخته ای به صورت تداعی معانی 

-املای ترکیبی از چند درس 

-قصه نویسی از روی غلط های املایی 

-آموزش املا با استفاده از کلمات هم خانواده ،مخالف یا هم معنی

-املای پای تخته ای 2نفره که یک نفر مصحح ودیگری نویسنده املاست .

-املای بارش مغزی 

-کار باکارت واژگان هم خانواده ومترادف یا برای املا به کلمات مشکل که رسیدید ،مترادف آن را بگویید

ولی دانش آموز ،لغت اصلی را بنویسد.

-حروف در هم داده تا با آن کلمه سخت بسازند .

-بادانش آموزان ضعیف خصوصی وانفرادی کار شود وتماس با والدین گرفته شود.

-موقع تصحیح املا ،اشتباهات هر دانش آموز را پای تخته بنویسیم وبعد در دفاتر بعدی هم اگر تکرار شد جلوی آن

 علامت بزنیم تا ببینیم چند نفر همان کلمه را غلط نوشته اند واصولی تر کار کنیم.

املای گروه به گروه مثلا  آ  برای ب و   ب  برای   آ  که متن را باید از قبل آماده کرده باشند. 

تلفیق املا و ورزش نیز جالب است ومی توان نامش را لی لی املایی گذاشت. برای یادگیری دقیق املای واژگان مشکل . نیز ایجاد فضای شاد و با نشاط همراه با تحرک ورزشی ،موثر است. بعد از املا ،دانش آموزان ،به تعداد لغات نادرستی که نوشته اند ، باید به وسط کلاس بیایند و کلمه ها را همراه با لی لی کردن ،حرف به حرف هجی کنند . مثلا در کلمه ی "استقلال  " که 7 حرفی است ،دانش آموز 7 بار با یک پا راه رفته و هفت حرف را به این صورت هجی می کند (الف- سین- تا-قاف- لام- الف- لام)  وچون با حرکت و تلاش همراه است ،املای درست کلمه در ذهنش ثبت می شود و دانش آموز بعد از اتمام لی لی ،واژه ی درست را روی تخته نوشته و می نشیند و به نوعی جریمه ی همراه با خنده به حساب می آید . می توان هر جلسه این حرکت ورزشی را تغییر داده و مثلا به جای لی لی از طناب زنی یا پریدن از روی خط های موزاییک کلاس یا چر خاندن دست ها به صورت دایره ای یا .... استفاده کرد. یکی از فواید آن تمرکز حواس می باشد. 

متنی با کلمات جا افتاده بنویسید ودر پایان املا هم چند کلمه ای در هم بدهید تا با تفکر و تمرکز آنها را در جاهای خالی بگنجانند یا هنگام خواندن املا ،لحظه ای مکث کنید  و از دانش آموزان بخواهید کلمه بعدی را حدس بزنند و به ازای آن نمره ای به نمره مستمر اضافه کنید.

املای ضبط صدا به این صورت که از روی صدای ضبط شده ی دانش آموزان  یا معلم بر روی نوار کاست یا سی دی 

املا می گیرید.

املای تلفیقی به این صورت که معلم بهترین متن ها ی نوشته شده در بین گروه ها را جمع آوری کرده و از هر گروه یک بند انتخاب کرده و املای تلفیقی به کل کلاس ارایه می دهد . بچه ها حداقل همان خط املای نوشته شده ی خودشان را درست می نویسند. 

املای کلمه ای به این صورت که ابتدا معلم یک املا به دانش آموزان می گوید . بعد از ارزشیابی ،کلمه هایی را که بیشتر اشکال داشتند ،انتخاب کرده و بر روی آنها کار می کند و علاوه بر جمله سازی با آن ،در جلسه بعد یک املا ، با استفاده از این کلمه ها می گیرد ،به نحوی که این کلمه در تمام جمله های املا به کار رفته باشد ودانش آموزان مجبور باشند آن را یاد بگیرند.

املای سفره ای که با چند متر سفره ی پلاستیکی یک بار مصرف که بین بچه ها تقسیم شده در سالن یا حیاط مدرسه پهن می کنیم و هر گروه کلمات داده شده ی مورد نطر را روی آن با ماژیک مشکی می نویسیم و برای چند روزی نصب می کنیم.

     به امید  این که  همه ی معلّمان گرامی  در آموزش  املاو انشا  به دانش آموزان      

     مهارت های لازم  را به کار بندند و ازروش های  جدید  و مناسب  هم استفاده کنند . 

  «موفّق  و پیروز  باشید . »                                                                                                                                                                                                                          

نثرادبی زیبا

می توانید تعدادی واژه ی زیبا و تعدادی هم تصویر در اختیار بچه ها بگذارید،

 تا انشایی بنویسند وبا لحن زیبا هم بخوانند.

نمونه انشا از روی تصویرکتاب

«یک نمونه  انشای  دانش آموزی »

(تصویر  صفحه ی 153 نگارش 6  فارسی دوم راهنمایی قدیم )

{تصویرپسری که ناراحت روی زمین ولوشده چون کوزه اش شکسته }

 به چه می اندیشی ؟ ای عزیز. گل چشمان زیبای  تو خیره  به کدامین  دور دست هاست ؟ قایق افکار توگرفتارکدامین  موج سرکش  دریای بی محبّت  روزگار است ؟ از چه چنین محزون وافسرده نشسته ای ؟ به خوشی های از دست  رفته فکر می کنی  و حسرت  می خوری یا به خوشی های کودکانه  ای  که  به دست نیاورده ای  غبطه  می خوری ؟          

به پاره های شکسته کوزه ات می نگری و از دست روزگارکه کوزه زندگیت را شکسته است دلخوری .رنگ زرد تو گواه  ازدست دادن محبّت سرخ  سایه پدر و مادرت است .

از چه نالانی ؟ از چه چنین خسته و پریشان احوال مانند قایق شکسته ازطوفان  حوادث روزگاردرگوشه ای  تنها ی تنهابه سرمی بری ؟ مگرسرپناه  پدربرسرت نیست  که پناهت دهد تا آرام گیری ؟ مگرآغوش گرم و پر محبت مادر نیست  که در آن  سردی بی مهری را ذوب کنی ودر آغوشش چون ستاره ای در آسمان عشق  فرو روی  و محو  شوی .؟

با وجود این همه  پژمردگی ، با وجود این همه دل مردگی  وبا وجود  بی پناهی  برخیز . باز دوباره  خورشید  طلوع می کند . ماه در آسمان جلوه گری می کند  و ستاره چشمک می زند . گل های دشت می شکفند  وبه جهانیان لبخند می زنند .

 بلبل و قناری بر روی شاخه می خوانند  وآوازسرزندگی وزندگی های دوباره  را در گوش موجودات  سرمی دهند . باد و نسیم می وزد  و غم ها و نا امیدی ها را  با خود به  دور دست ها می برد. باز چمن  بر قامت  گل بوسه می زند  و خاکسار  در پایش  می نشیند. این ها  همه امیدند ، زندگیند ، پویندگی اند . برخیز  ای عزیز . کوزه ی افسردگی و نا امیدی را به قوّت ایمان به خدا و امید ها  وآرزو ها و داشتن  روزهای  خوب  وشاد آینده  بشکن .رود ها جاری است . زمین  تشنه  را سیراب  می کند .به  او حیات می بخشد آن را با طراوت  وآماده ی  باروری  می کند . پس تو نیزبا توکّل  به خدای متعال  که پناه  بی پناهان  و فریاد رس  فریاد رسانان و کس بی کسان است  برخیزو دوباره از نوزندگی کردن راآغاز کن . در مسیر رودخانه ی  زندگیت ، خود را به تلاطم  وامواج  بسیار و موفّقیّت های بی شمار بزن وآن ها را در سایه ی امیدو تلاش صید  کن . برخیزای عزیزکه در کودکی و نوجوانی و جوانی وقت دل شکستن وغم خوردن نیست .     

دانش آموز :سپیده دهقانی     آموزشگاه شاهد21         پایه دوم راهنمایی

دست نوشته های پشت کامیونی

می توانید از بچه ها بخواهید در ایام نوروز که به مسافرت رفته یا داخل شهر بیشتر رفت وآمد دارند ،به دست نوشته های پشت کامیون ها بیشتر دقت کنند و زیباترین آنها را سریع یادداشت کنند و بعد سر کلاس بخوانند و سپس از آنها بپرسید اگر قرار بود یک جمله ی زیبا برای پشت کامیونشان انتخاب کنند چه جمله یا شعری می نوشتند؟؟؟

1- ببخشید پشتم به شماست. 2- تاکسی نارنجی از من نرنجی
3- در طواف شمع می گفت این سخن پروانه ای        سر پیچ سبقت نگیر جانا مگر دیوانه ای
4- رخش بی قرار  5- قربان وجودی که وجودم ز وجودش به وجود آمده است.
6- لاستیک قلبمو با میخ نگات پنچر نکن.
7- رادیاتور عشق من از بهر تو آمد به جوش      گر نداری باورم بنگر به روی آمپرم
8- کاش جاده ی زندگی هم دنده عقب داشت .
9- داداش مرگ من یواش.        10- چون تکی بانمکی .     

مسابقه ادبی احساس واژه ها

سپیده دم دلواپسی بود.قناری پژمرده درپناه قفس ،آوازی زخمی سرداده بود.بغض تلخ قناری ،نغمه ای غمگینانه بود.اودرتنگنای قفس ،گرفتاردرپنجه تقدیربود.ودرحجم فولادی قفس،خودرابه دیواره های آن می کوبید.تپش قلب شکسته اش دربسترزمان،یک ملودی غمباربود.

گویی برصفحه هستی ،سهمی برای زیستن نداشت .دلش می خواست قفل زرین قفس را بشکند ،انتظارش به پایان برسدودرپهنه آبی بیکران آسمان ،بی پروا،پر  پرواز بگشاید.آری او سرانجام مشتاق آزادی شد.وباشادی غیرقابل وصفی ،آسمانها رادرنوردید.....چون دعایش به اجابت رسیده بود.

گربه  سیاه ناقلا،بادرقفس بازی بازی کرد،قفس برگشت ودرب آن روبه بالا قرارگرفت. تا خواست به خود بیاید قناری زرد کوچک باسرعت هرچه تمام تر آشیانه ناخواسته اش راترک کرده بود . 

او هنوز به زندگی امیدوار بود .امیدوار ......

ادامه نوشته

انشای کوتاه و باخلاقیت

دراین جلسه یک داستان کوتاه یک خطی می نویسند.مثلا به این صورت :

این جمله رابه بچه ها می دهیم تادنباله اش را به ابتکار خودشان بنویسند.

یک روزی یک سیب از درخت افتاد روی سر یک مرد و.................

دانش آموزان من به این صورت آن راکامل کردند.                          

یک روزی یک سیب از روی درخت افتاد روی سر یک مرد وآن مرد جاذبه زمین

 راکشف کرد.                                                                 

یک روزی ...........وآن مرد فکرکردکه چقدر بدشانس است وآن جا رابرای همیشه ترک کرد

                                                                   

یک روزی ............وآن مرد گفت توموهبت ومظهر خداوندی تادانه های تودروجودم

 حیات بخش وجودی پاک ترباشد.  

                                

یک روزی  ..............وآن مرد سیب رانقاشی کرد.  

                          

یک روزی..................وآن مرد مرد .  

                                        

یک روزی ................بالذت آن سیب راخورد.  

                                

یک روزی ...................گفت :این سیب توطئه خصمانه دشمنان من است ورفت تا

 انتقام بگیرد.                                                                  

یک روزی ..........................ومرد باتنها رمقی که ازفرط گرسنگی در دستانش

 جاری بود آن رابرای روز مبادا کنار گذاشت.  

                         

یک روزی ............................وآن مرد شعری زیبا در مورد سیب نوشت.

  سیب که به زمین افتاد                          مرد عقلش به کار افتاد                      

  رفت دست به کاری زد                         تازندگی خودرا کند شهد                  

    برای آینده ثروتی شد                                 منبع درآمدی شد              

یک جلسه انشا باخلاقیت

می توانیم دریک جلسه ازکلاس انشا 2-3 داستان ساده به آنها بدهیم

 تاباهم ترکیب کنند ونمایش ها وشخصیت های جدید بیافرینند. مثلا :ترکیب

  داستان های شنل قرمزی ،سیندرلا،سفیدبرفی،شاه قورباغه.

داستان هایی هیجانی با زاویه دوم شخص

دراین جلسه ،قصه ای برای بچه ها بخوانیدکه شخصیت اصلی خود دانش آموز است وبنا به تصمیمی که می گیرد ،دنباله داستان رادر صفحه مورد نظرپی گیری می کند. 

مانند داستان:( نجات یافتگان اقیانوس ،اثر:ادوارد پاکارد وبرگردان:دانیال کاملی ،نشر گل آفتاب )                               

این گونه داستانها ،براساس تصمیم گیری های خواننده داستان ،شکل می گیرد ولازم نیست از ابتدا تا انتها خوانده شود.صفحات کتاب شامل داستان های بسیار متفاوتی است که می توانید آنها را تجربه کنید.گهگاه در ضمن خواندن از شما پرسش هایی می شود وگزینش شما ممکن است به پیروزی یا شکست بینجامد.پایان وقایع ،نتیجه ی انتخاب های شماست. وشمادرمقابل تصمیم خود مسئولید.پس از هر انتخاب راهنما را دنبال کنید تا ببینید برای شما چه اتفاقی رخ می دهد؟

به یاد داشته باشید که نمی توانید به عقب برگردید. قبل از هر تصمیم خوب فکر کنید.یک اشتباه می تواند آخرین اشتباه باشد.تصمیمات شما ،شمارا با وقایع مختلفی روبرو می کند تجربیات متهورانه وباور نکر دنی .اما بهترین قسمت داستان آن است که شما به خواندن آن ادامه می دهید.ونه تنها یکی بلکه حوادث گوناگون وآموزنده بسیاری راتجربه می کنید.                                                                      به طور مثال قسمتی از کتاب :روز گذشته، بندر رابا عده ای غواص ومحقق، برای یافتن یک دایناسور ،ترک کرده اید.اقیانوس به نظر آرام وزیبا میرسد .ناگهان رادیو بی سیم اعلام خطر می کند.وخبر از یک آتشفشان زیر دریایی می دهد. جلو را نگاه می کنید.یک موج بسیار عظیم به سوی شما می آید.موج با کشتی شما برخورد می کند. ناخدا،براثر ضربه بی هوش می شود.وسکان آزاد می شود .اگر مستقیما قایق رابه پایین می رانید ،به صفحه 21بروید.اگرسعی می کنید سکان را به راست بگردانید به صفحه 14 بروید.دقت داشته باشید که درحوالی جزایر مرجانی هستید واحتمال برخوردتان باجزایر بسیار زیاد است یاممکن است تنها برروی یک قایق بادی در دریا رها شویدویادرغار مخفی دایناسور گیربیفتید.......

می توانید دنباله همین داستان را از بچه ها بخواهید که با هرنوع زاویه دیدی که می خواهند بنویسند.

راحت ترین راه تشخیص رباعی از دوبیتی

کلمه ی اول شعر رانگاه کنید ،اگر هم حرف اول وهم حرف دوم آن متحرک باشد،

 دوبیتی ،ولی اگر حرف اول حرکت دار وحرف دوم ساکن باشد، رباعی است .

شباهت :هردو، دوبیت دارد ومصراع های اول ،دوم وچهارم آن دارای قافیه یکسان

 است .

معنی رباعی معمولا در مصراع آخرتکمیل می شود.

مثال دوبیتی :

 پسرنوح بابدان بنشست                     خاندان نبوتش گم شد 

سگ اصحاب کهف روزی چند           پی نیکان گرفت ومردم شد       

مثال رباعی :  

جزمن اگرت عاشق شیداست بگو                        ورمیل دلت به جانب ماست بگو

      ورهیچ مرا دردل تو جاست بگو                 گرهست بگو، نیست بگو، راست بگو