مشاعره با اشعار حافظ و...
می توانیم ،در یکی از جلسات انشا، کار مشاعره انجام دهیم. جلسه اول به صورت ابتدایی واز روی کتاب وبه نوبت که انجام شد ،دور بعدی بدون کتاب واز حفظ وباز هم دور بعدی از تعدادی که باقی ماندند، بخواهید جلسه بعدی باتمرین حاضرشده واین قدر مشاعره کنند که مثلا از کلاس 30 نفری، 6نفر باقی بمانند .حالا ،دو گروه 3نفره رقابتی برای جلسه بعدی، بیشتر آماده می شوند.می توانید یک پرینت از همین اشعار بدهید تا شعرهایی را هم که ندارند اضافه کنند وخوب با اعضای خانواده کار کنند وآمادگی لازم را کسب کنند ومثلا در مناسبتهایی چون هفته معلم سر صف اجرا کرده وتشویق شوند.
به دانش آموزان بگویید یک دفتر مشاعره تهیه کنند و برای هر حرف الفبایی یک صفحه جابگذارند و تک بیت های ناب و اشعار برگزیده را بنویسند.
البته باید قوانینی هم برایشان وضع کنید ،تا منجر به بی نظمی نشود .مثلا شعرها را درست وبا لحن خوب وشمرده وبا احساس بخوانند ونه تند تند ودیگر این که ،شعرها تکراری نباشد. از ترانه های غیر مجاز و... نباشد. مصراع ها را جابجا نکنند مثلا برای برای حرف "چ" بخوانند
چنین گفت پیغمبر راستگوی زگهواره تاگور دانش بجوی
وباز برای حرف "ز" بگویند: زگهواره تا گور دانش بجوی چنین گفت پیغمبر راستگوی
وهر قانونی که دوست دارید وضع کرده وروی تخته بنویسید.
اگر رفیق شفیقی درست پیمان باش حریف حجره وگرمابه و گلستان باش
اگرچه دوست به چیزی نمی خرد مارا به عالمی نفروشیم مویی از سر دوست
امروز که در دست توام مرحمتی کن فردا که شوم خاک، چه سود اشک ندامت
از غم هجر، مکن ناله وفریاد که دوش زده ام فالی وفریادرسی می آید
از من جدا مشو که توام نور دیده ای محبوب جان و مونس قلب رمیده ای
ای گل خوش نسیم من بلبل خویش را مسوز کز سر صدق می کند ،شب همه شب دعای تو
آن که فکرش گره از کار جهان بگشاید گو درین کار بفرمانظری بهتر ازین
اگر پوسیده گردداستخوانم نگردد مهرش از جانم فراموش
آن سفرکرده که صدقافله دل همره اوست هرکجاهست ،خدایا به سلامت دارش
ای دوست، دست حافظ ،تعویذ چشم زخمست یارب ببینم آن را ،برگردنت حمایل
از جان بریدن آسان بود ولیکن از دوستان جانی ،مشکل توان بریدن
ای قصه بهشت زکویت حکایتی شرح جمال حور ، ز رویت روایتی
.................................................................................................
به یاد رفتگان و دوستداران موافق گشته با ابر بهاران
برسرآنم که گر زدست برآید دست به کاری زنم که غصه سرآید
بهار عمر خواه ای دل وگرنه این چمن هرسال چونسرین صدگل آرد بارو چون بلبل هزار آرد
به عنایت نظری کن که من دلشده را نرود بی مدد لطف تو ،کاری از پیش
بسوخت حافظ وآن یار دلنواز نگفت که مرهمش بفرستم چو خاطرش خستم
بیا به شام غریبان وآب دیده من بین بسان باده صافی در آبگینه ی شامی
.....................................................................................................
پند حکیم عین صوابست ومحض خیر فرخنده بخت آن که به سمع رضا شنید
پیر پیمانه کش ما که روانش خوش باد گفت پرهیز کن از صحبت پیمان شکنان
.....................................................................................................
توبا خدای خود انداز کار ودل خوش دار که رحم اگر نکند مدعی خدا بکند
توانگرا دل درویش خود به دست آور که مخزن زر و گنج و درم نخواهد ماند
..........................................................................................
ثوابت باشد ای دارای خرمن اگر رحمت کنی بر خوشه چینی
ثنا گوی تو باشد هر گیاهی اگر سر چشمه زاینده باشی
ثمر علم ،ای پسر عمل است ورنه تحصیل علم درد سر است
ثمری گر نکند آه ،فغان خواهم کرد اثری گر نکند ناله دعا خواهم کرد
ثبات کوه و قرار زمین و دور سپهر نماند ومیکده عشق برقراربماند
ثنای حضرت عزت ،نمی توانم گفت که ره نمی برد آنجا ،قیاس و وهم وخیال
..........................................................................................
جام می وخون دل هر یک به کسی دادند در دایره قسمت ،اوضاع چنین باشد
جوانی شمع ره کردم که جویم زندگانی را نجستم زندگانی را و گم کردم جوانی را
جان رها کردیم ودر فکر تنیم تن بمردو در غم پیراهنیم
جور وستم هر آنچه زدنیا کشیده ایم از فکر روشن ودل دانا کشیده ایم
................................................................................................
چرخ برهم زنم ار غیر مرادم گردد من نه آنم که صبوری کنم از چرخ فلک
چگونه سر زخجالت برآورم ،بر دوست که خدمتی بسزا برنیامد از دستم
چنین قفسی نه سزای چومن خوش الحانیست روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم
چون سرآمد دولت شب های وصل بگذرد ایام هجران نیز هم
چون یار سر وفا ندارد از دست جفای او سفر کن
چو عاشق می شدم گفتم که بردم گوهر مقصود ندانستم که این دریا چه موج خون فشان دارد
چو نام نیک طلب می کنی، سخن این است که در بهای سخن ،سیم وزر دریغ مدار
چرا حافظ چو می ترسیدی از هجر نکردی شکر ایام وصالش
.....................................................................................................
حافظ، دوام وصل میسر نمی شود شاهان کم التفات به حال گدا کنند
حافظ ،وظیفه تو دعا گفتن است وبس در بند آن مباش که نشنید یا شنید
حافظا علم وادب ورز ،که در مجلس خاص هر که را نیست ادب ،لایق صحبت نبود
.............................................................................................
خستگان را چو طلب باشد وقوت نبود گر تو بیداد کنی ،شرط مروت نبود
خرم آن روز کزین منزل ویران بروم راحت جان طلبم ، وز پی جانان بروم
خرقه پوشی من از غایت دینداری نیست پرده ای برسر صد عیب نهان می پوشم
..................................................................................................
دل بیمار شد از دست ، رفیقان مددی تا طبیبش به سرآریم و دوایی بکنیم
دوام عیش و تنعم نه شیوه عشق است اگر معاشر مایی بنوش نیش غمی
دریغ ودرد که در جست وجوی گنج حضور سببی ساز خدایا که پشیمان نشود
در اوج ناز ونعمتی ای آفتاب حسن یا رب مباد تا به قیامت زوال تو
در ره منزل لیلی که خطرهاست درآن شرط اول قدم آن است که مجنون باشی
درآرزوی خاک در یار، سوختیم یاد آور ای صبا که نکردی حمایتی
دیده ما چو به امید تو دریاست، چرا به تفرج گذری برلب دریا نکنی
درودی چو نور دل پارسایان بدان شمع خلوتگه پارسایی
دلا چو پیر شدی حسن ونازکی مفروش که این معامله در عالم شباب رود
دست از طلب ندارم تا کام من برآید یا تن رسد به جانان یا جان زتن برآید
دلا بسوز که سوز تو کارها بکند نیاز نیم شبی دفع صد بلا بکند
دلی که غیب نمایست و جام جم دارد زخاتمی که دمی گم شود چه غم دارد
................................................................................................
ذوقی چنان ندارد بی دوست زندگانی بی دوست زندگانی ذوقی چنان ندارد
ذره ذره مگر از مهر تو دل بردارم ورنه دل برنتوان داشت به یکبار ازتو
ذره ذره ، آنچه داد از من گرفت دیر دانستم که گیتی رهزن است
ذات عالی اوست، باقی جمله پست نیست با او هیچ واودر جمله هست
.............................................................................................
رواق منظر چشم من آشیانه توست کرم نما وفرود آ، که خانه خانه ی توست
روی تو کس ندید و هزارت رقیب هست در غنچه ای هنوز و صدت عندلیب هست
..................................................................................................
ز هجر و وصل تو در حیرتم چه چاره کنم نه در برابر چشمی نه غایب از نظری
زنهار تا توانی اهل نظر میازار دنیا وفا ندارد ای یار برگزیده
زیر شمشیر غمش رقص کنان باید رفت کانکه شد کشته او نیک سرانجام افتاد
ز آستین طبیبان ،هزار خون بچکد گرم به تجربه دستی نهند، بردل ریش
زین سفر گر به سلامت به وطن گردم باز نذر کردم که هم از راه به میخانه روم
.................................................................................................
ژاله برلاله است یا برگل گلاب یا بر آتش ،آب یا بر روت خوی
ژاله از روی لاله ،دور مکن تا نسوزد زشعله بستان را
ژاژ خاید ،ظرافت انگارد هرزه گوید لطیفه پندارد
................................................................................................
سینه مالامال درد است ای دریغا مرهمی دل زتنهایی به جان آمد،خدا را همدمی
سخن سر بسته گفتی با حریفان خدا را زین معما ،پرده بردار
سعی نا برده در این راه به جایی نرسی مزد اگر می طلبی طاعت استاد ببر
سلامی چو بوی خوش آشنایی برآن مردم دیده روشنایی
سه بوسه کز دو لبت کرده ای وظیفه من اگر ادا نکنی قرض دار من باشی
ساقی بیا که از مدد بخت کار ساز کامی که خواستم زخدا،شد میسرم
.....................................................................................................
شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا بر منتهای همت خود ،کامران شدم
شهریست پر ظریفان ، وز هر طرف نگاری یاران صلای عشقست ،گر می کنید کاری
{شیوه چشمت فریب جنگ داشت ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم}
{نکته ها رفت و حکایت کس نکرد جانب حرمت فرو نگذاشتیم }
شاهدان در جلوه و من شرمسار کیسه ام بار عشق ومفلسی را هر دو می باید کشید
شکر ایزد که میان من واو صلح افتاد حوریان ،رقص کنان ساغر شکرانه زدند
.....................................................................................................
صبر بسیار بباید ،پدر پیر فلک را تا دگر مادر گیتی ،چو تو فرزند بزاید
صد نامه نوشتیم وجوابی ننوشتی این هم که جوابی ننویسند جواب است
صدها فرشته برآن دست بوسه می زنند کز کار خلق ،یک گره بسته وا کند
صد حیف که ما پیر جهان دیده نبودیم روزی که رسیدیم ،به ایام جوانی
..........................................................................................
ضیافتی که درآنجا توانگران باشند شکنجه ایست فقیران بی بضاعت را
...........................................................................................
طی نگشته روزگار کودکی ،پیری رسید از کتاب عمر ما فصل شباب افتاده است
طاعتی نیست پسندیده تر از خدمت خلق دل به دست آر ومزن دست به آزار کسی
طبیبا برسر بالین من آهسته تر بنشین که ترسم باد دامانت ،زبستر دورم اندازد
طاووس را ،جلوه بایدورفتار وعندلیب را ،نغمه باید وگفتار
.......................................................................................
ظالم بمردو قاعده زشت ازو بماند عادل برفت و نام نکو یادگارکرد
ظالم زناتوانی ،دست از ستم بدارد دندان چو ریخت از گرگ، درندگی ندارد
.........................................................................................
عجیب واقعه و غریب حادثه ایست ان اصطبرت قتیلا وقاتلی شاکی
عجب از لطف تو ای گل که نشستی با خار ظاهرا مصلحت وقت در آن می بینی
عجب از وفای جانان که تفقدی نفرمود نه به نامه وپیامی نه به خامه وسلامی
.............................................................................................
غمناک نباید بود از طعن حسود ای دل شاید که چو وا بینی خیر تو درین باشد
.................................................................................................
فیض روح القدس ار باز مدد فرماید دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می کرد
فکر بهبود خود ای دل ز دری دیگر کن درد عاشق نشود به ،به مداوای حکیم
....................................................................................................
قرص خورشید در سیاهی رفت یونس اندر دهان ماهی رفت
قانع شده بودم زتو عمری به سلامی یک روز نگفتی که مرا هست غلامی
...................................................................................................
گناه، اگر چه نبود اختیار ما، حافظ تو بر طریق ادب باش وگو گناه منست
گر من از باغ تو یک میوه بچینم چه شود پیش پایی به چراغ تو ببینم چه شود
گر رنج پیشت آید و گر راحت ،ای حکیم نسبت مکن به غیر ،که اینها خدا کند
...........................................................................................
لایق نبود ،قطره به عمان بردن لایق نبود، زیره به کرمان بردن
لاله پرخون وپریشان سنبل است هر که را در باغ دیدم ،گشته نالان فراق
.....................................................................................................
میان عاشق و معشوق فرق بسیار است چو یار ناز نماید، شما نیاز کنید
مژده دادند که بر ما گذری خواهی کرد نیت خیر مگردان که مبارک فالی است
میل من سوی وصال و قصد او سوی فراق ترک کام خود گرفتم تا براید کام دوست
می ده که شیخ وحافظ و مفتی ومحتسب چون نیک بنگری همه تزویر می کنند
مکن زغصه شکایت ،که در طریق طلب به راحتی نرسیدآن که زحمتی نکشید
من ار چه در نظر یار ،خاکسار شدم رقیب نیز ،چنین محترم نخواهد ماند
ما برآریم شبی دست و دعایی بکنیم غم هجران تو را چاره زجایی بکنیم
مگذران روز سلامت ،به ملامت حافظ چه توقع زجهان گذران می داری
من این دو حرف نوشتم چنان که غیر ندانست تو هم ز روی کرامت چنان بخوان که تو دانی
....................................................................................................
نه فقط کاخ بزرگان همه پر رنگ وجلاست کلبه ی ما فقرا نیز پراز مهرووفاست
نه هر صدف که فرو برد قطره باران درون سینه او گشت جای دردانه
.....................................................................................................
ورهنری داری وهفتادعیب دوست نبیند بجز آن یک هنر
وادی عشق ،بسی دور ودراز است ولی طی شود جاده صدساله به آهی ،گاهی
...................................................................................................
هر تار موی حافظ در دست یار شوخیست مشکل توان نشستن در این دیار باری
هجو اگر گفت حسودی ورفیقی رنجید گو تو خوش باش که ماگوش به احمق نکنیم
هر چه هست از قامت ناساز بی اندام ماست ورنه تشریف تو بربالای کس کوتاه نیست
همای برج سعادت به دام ما افتد اگر تو را گذری بر مقام ما افتد
................................................................................................
یار بفرما به سرایم ، یا بفرما به سر آیم غرضم وصل تو باشد چه تو آیی چه من آیم
یاد باد آن که زما وقت سفر یاد نکرد به وداعی ،دل غم دیده ی ما شاد نکرد